İnsanın var olduğu tarihten beri süregelmekte olan baş ağrısı medikal şikâyetler içinde en sık rastlanılanı olup nüfusun %80’den fazlasını etkilemektedir. Baş ağrılarının sebeplerinden biride gözle ilgili sorunlardır. Baş ağrısından şikâyet eden hastalar genellikle başka bir hekim tarafından göz hekimine yönlendirilirler. Göz hastalıkları nedeniyle oluşan baş ağrısını tedavi eden, göz ve sinir sisteminin ortak hastalıkları ile ilgilenen bilim dalı Nöro-oftalmoloji’dir.
Astenopi Nedir?
Astenopi =Asthenia+opi (sight=görüş) =Görüş zayıflığı (yorgunluğu)
- Düzeltilmiş refraksiyon kusurları
- Yanlış gözlük kullanımı
- Uygun olmayan yeni gözlükler
- Ekstraoküler adalelerdeki imbalans
- Konverjans zayıflığı,yetersizliği,yorgunluğu
- Gözlerin uzun süre aşırı bir şekilde kullanılması
- Metabolik bozukluklar
- Retina ve yüksek görsel merkezlerin yorgunluğu
Büyük dereceli refraktif hatalarda, görsel yetersizlik en temel belirtidir. Küçük dereceli hatalarda hastanın bu küçük dereceli görsel yetersizliği düzeltebilmek için sarf edeceği efordan dolayı baş ağrısı meydana gelebilir.
Birçok hipermetropta ortaya çıkan aşırı akomodasyon ve 40 yaş üstü yakın problemi yaşayan kişilerde, akomodasyonu stimüle edebilmek için çabalanan efor ve akomodasyon/konverjans beraberliğindeki dengesizlik, iki göz arasındaki refraksion farklılığı, binoküler görme bozuklukları hastalarda dayanılmaz baş ağrılarının nedeni olabilir.
Oküler adalelerde sarf edilen çaba ile oluşan mekaniksel efor, gözlerde oküler gerginliğe yol açar. Bu hastalardaki ağrı tipi oyuluyormuş, çekiliyormuş gibidir.
Enflamasyonla birlikte olmayan baş ve göz ağrısı genellikle astenopiye bağlıdır. Bu ağrı bazen akut ve şiddetli olarak gözün derinliklerinde hissedilir, bazen de genel baş ağrısı şeklinde oluşabilir. Buna, kapaklar ve konjunktivanın konjessionu, sulanma, akınt, kaşıntı, ışık hassasiyeti, irritabilite hali eşlik edebilir.
Astenopi sıklıkla, latent vertikal deviasyonu manifest hale geçen hastalarda da görülebilir. Bu durumun nedenleri:
- İdiopatik
- Üst oblik felci
- Konverjans yetersizliği olan, normal verjans amplitütlü kişilerde, günün birinde şiddetli bir sistemik hastalık sonucu ortaya çıkabilir.
Baş ve göz ağrısı da organlara bağlı diğer ağrılar gibidir. Nasıl ki kalp rahatsızlıkları sonucu ortaya çıkan adale ağrıları,omuz,boyun, kol ve el parmaklarına yayılırsa,üst servikal sinirler ve trigeminal sinirlerin bulbo-spinal köklerini takdim eden somatik out-flow,süperiorservikal ganglion ile konnekte eden servikal segmentlere ait sahalardadır (silier ağrı).5’inci sinirin erken metamerik dizilimi hatırlanırsa,oftalmik divizionun kaudal yerleşimi dolayısıyla silier ağrı primer olarak frontal ve oksipital dağılımdadır.
Tedavi için Astenopiyi oluşturan faktörlerin tespiti şarttır. Daha sonrasında bu faktörleri ortadan kaldırmaya çalışılmalıdır. Hatalı kullanılan gözlüklerin doğru göz numaraları ile tekrar kullanılması bazı durumlarda ortoptik tedavi, nadiren nörooftalmoloji (göz ve beyin hastalıkları) uzmanı kararıyla cerrahi girişim gerektirir.